علت پوسیدگی گلگاه و راههای پیشگیری

پوسیدگی گلگاه چیست؟

پوسیدگی گلگاه (Blossom-End Rot) یک اختلال فیزیولوژیکی رایج در محصولات کشاورزی است نه یک بیماری، که اغلب در گوجه‌فرنگی، فلفل، هندوانه، خربزه، و کدو مشاهده می‌شود. در این مقاله به علت پوسیدگی گلگاه و راههای پیشگیری آن می پردازیم.

علائم پوسیدگی گلگاه چیست:

نواحی آبکی و نرم در قسمت پایینی میوه (نزدیک گلگاه):

ابتدا لکه‌ای کوچک و آبکی ایجاد می‌شود.

این لکه با گذشت زمان بزرگ‌تر شده و رنگ آن به قهوه‌ای تیره یا سیاه تغییر می‌کند.

خشک و چروکیده‌شدن لکه‌ها:

قسمت آسیب‌دیده میوه خشک و چرمی می‌شود.

بدشکلی میوه‌ها:

میوه‌هایی که به این مشکل دچار می‌شوند، اغلب ناقص رشد کرده یا بدشکل هستند.

علت‌های اصلی پوسیدگی گلگاه

علت اصلی پوسیدگی انتهای گلگاه کمبود کلسیم بوده که یک ماده مغذی ضروری برای رشدونمو گیاه است. کمبود کلسیم باعث کاهش نفوذپذیری غشای سلولی می شود و این امر منجر به تورم سلول ها و به دنبال آن نشت و تخریب ساختار غشاء می شود. کلسیم در گیاهان به‌صورت نامتحرک وجود داشته و برای انتقال به بافت گیاه، به رطوبت خاک نیاز دارد. بنابراین حفظ سطوح بهینه رطوبت خاک برای اطمینان از جذب مناسب کلسیم اهمیت بسیاری دارد و بدلیل  و PH خاک نیز نقش حیاتی در دسترسی به کلسیم دارد. توجه به این نکته ضروری است که پوسیدگی گلگاه ناشی از عفونت باکتریایی یا قارچی نیست. این وضعیت همچنین در دوره‌های رشد سریع میوه و زمانی که نوسانات در سطح رطوبت خاک وجود داشته باشد، بیشتر رخ می‌دهد. یکی از راه های پیشگیری پوسیدگی گلگاه استفاده از کودهای حاوی کلسیم مانند کود نیترات کلسیم و بهبود عملکرد خاک و کمک به رشد محصولات و ریشه آنها جهت تأمین رطوبت گیاه با کودهای هیومیک اسید می باشد. در ادامه بطور مشخص دلایل بروز پوسیدگی گلگاه را ذکر میکنیم.

کمبود کلسیم:

• • کلسیم نقش کلیدی در ساختار دیواره سلولی و استحکام بافت‌های گیاه دارد. کمبود آن باعث ضعف سلولی و مرگ بافت‌ها می‌شود.

تنش‌های آبی:

• • نوسانات در آبیاری (خشکی بیش‌ازحد یا آبیاری بیش‌ازحد) جذب کلسیم را مختل می‌کند.

رشد سریع گیاه:

• • زمانی که گیاه در شرایط مطلوب رشد سریع قرار می‌گیرد، کلسیم به‌جای انتقال به میوه، به برگ‌ها منتقل می‌شود. بنابراین برای رسیدن کلسیم به قسمت‌هایی از گیاه که از ریشه‌ها دورتر هستند، باید جریان خوبی از آب در گیاه وجود داشته باشد. میوه ها از ریشه فاصله دارند و به خوبی برگ ها برای کلسیم رقابت نمی کنند و منجر به کمبود موضعی کلسیم در انتهای میوه می شود.

pH نامناسب خاک:

• • کلسیم در خاک‌های اسیدی کمتر در دسترس است.

شوری خاک:

• • وجود بیش‌ازحد سدیم یا پتاسیم در خاک می‌تواند رقابت برای جذب کلسیم را افزایش دهد.

عدم تهویه مناسب خاک:

• • خاک‌های متراکم و با تهویه ضعیف مانع از جذب کلسیم توسط ریشه می‌شوند.

محصولاتی که بیشتر مستعد پوسیدگی گلگاه هستند

• گوجه‌فرنگی: مخصوصاً در انواع بزرگ‌تر و گوشتی.
• فلفل دلمه‌ای: فلفلها اغلب دچار لکه‌های سیاه در انتها می‌شوند.
• خربزه و هندوانه: نواحی آبکی و نرم در نزدیکی گلگاه.
• کدو، بادمجان و کدو حلوایی: لکه‌های قهوه‌ای در بخش پایینی میوه.

راه‌های پیشگیری و کنترل پوسیدگی گلگاه

تأمین کلسیم کافی:

• • استفاده از کودهای حاوی کلسیم مانند نیترات کلسیم یا کلرید کلسیم. در بین کودهای موجود در بازار کود نیترات کلسیم وپروفرت با آنالیز واقعی و بازدهی تضمینی یکی از بهترین کودهای موجود برای پیشگیری از پوسیدگی گلگاه می باشد.

تنظیم برنامه آبیاری:

• • آبیاری منظم برای جلوگیری از نوسانات رطوبتی.

کنترل رشد گیاه:

• • اجتناب از مصرف بیش‌ازحد کودهای نیتروژنه که باعث رشد سریع و کاهش انتقال کلسیم به میوه می‌شوند.

محلول‌پاشی کلسیم:

• • استفاده از محلول‌های حاوی کلسیم روی برگ‌ها و میوه‌ها برای جذب سریع.

تنظیم pH خاک:

• • در صورت اسیدی بودن خاک، افزودن آهک به خاک برای افزایش pH و بهبود دسترسی به کلسیم.

کاهش شوری خاک:

• • استفاده از آب و کودهای کم‌نمک برای کاهش تجمع سدیم و پتاسیم.

منبع:

https://www.rhs.org.uk/problems/blossom-end-rot